Πώς ο Ναπολέων ονόμασε τους Ρωμαίους: "Ελληνες"

Πώς ο Ναπολέων ονόμασε τους Ρωμαίους: "Ελληνες"

Ποιος ο ρόλος του Ρήγα, του Κοραή και του Ναπολέοντα;

Πριν από το 794 οι Φράγκοι μας ονόμαζαν Romanos, δηλαδή Ρωμαίους, ενώ από το 794, μετά την καταδίκη μας ως αιρετικών στη σύνοδο της Φραγκφούρτης, άρχισαν να χρησιμοποιούν την ονομασία Grecos, προφασιζόμενοι ότι μόνο οι Ορθόδοξοι μπορούν να ονομάζονται Ρωμαίοι. 

Και έτσι τίθεται εύλογο το ερώτημα, γιατί μετά τόσους αιώνες χρήσεως του ονόματος "Γραικός" από τους Φράγκους, ο Ναπολέων αποφασίζει να αποκαλεί τους Ελλαδικούς με το όνομα "Έλληνες".

Το 1805, ένα έτος πριν από την έκδοση της "Ελληνικής Νομαρχίας", ο Κοραής εξέδωσε το έργο του "Διάλογος μεταξύ δύο Γραικών για τις νίκες του Ναπολέοντα". Εκεί προσπαθεί να πείσει τον αναγνώστη για την ανάγκη της εγκατάλειψης της ονομασίας Ρωμαίος, και να προτιμάται στο εξής η ονομασία "Γραικός" ή "Έλληνας". Ο ίδιος μάλιστα υπογραμμίζει την προτίμηση του ονόματος "Γραικός", «διότι ούτως μας ονομάζουσι όλα τα φωτισμένα έθνη της Ευρώπης», αγνοώντας βεβαίως την αιτία, αλλά αδιαφορώντας για το γεγονός ότι όλοι οι μη Ευρωπαίοι μας ονόμαζαν Ρωμαίους.

Είναι φανερό ότι οι μόνοι που είχαν ειδικό λόγο να εξαλειφθούν τα ονόματα "Γραικός" και "Ρωμαίος" από την Ελλάδα, διατηρώντας τα όμως προσωρινά για τα υπόλοιπα μέλη του έθνους, ήταν οι βασιλιάδες και ευγενείς της Ευρώπης. Για να κατανοηθεί αυτό, το διευκρινίζουμε στη συνέχεια.

Ο Ρήγας γνώριζε ότι η Γαλλική επανάσταση του 1789 ήταν επανάσταση των υπόδουλων Ραλλο-Ρωμαίων εναντίον των Φράγκων, που αποτελούσαν την τάξη των ευγενών της Φραγκίας (η οποία μόνο στην Ελλάδα λέγεται Γαλλία). Αυτοί αντιπροσώπευαν μόλις το 2% του πληθυσμού. Αγνοούσε όμως ότι ο Ναπολέων, δεξιοτέχνης της πολιτικής και της προσποίησης, είχε άλλα ενδιαφέροντα. 

Ο Ναπολέων ενδιαφερόταν για την επικράτηση των συμφερόντων της τάξεως των Φράγκων, και όχι των Γαλλο-Ρωμαίων. Γιατί ο ίδιος ήταν Φράγκος της κατώτερης τάξης ευγενών της Τοσκάνης, με δικαίωμα εγγραφής σε στρατιωτική σχολή για να γίνει αξιωματικός.

Εννέα χιλιάδες Φράγκοι αξιωματικοί, κυρίως προερχόμενοι από τους κατώτερους ευγενείς, οι οποίοι ανήκαν σε είκοσι πέντε στρατιωτικές στοές της "φραγκικής(franc) μασονίας» έλαβαν μέρος στην Γαλλική επανάσταση στο πλευρό των Γαλλο-Ρωμαίων, απαιτώντας ισότητα με τους ανωτέρω ομοεθνείς τους. Ήταν αξιωματικοί που μισθοδοτούνταν με χρήματα από τη φορολογία που εισέπρεττε ο βασιλιάς από τη μεσαία κυρίως τάξη. Όχι με φέουδα, όπως συνέβαινε μέχρι τον 15ο αιώνα. Οι ανώτεροι ευγενείς ήταν εκείνοι οι οποίοι είχαν και κράτησαν από τότε τα φέουδα, αποτελώντας μαζί με τη βασιλική οικογένεια τους μεγάλους γεωκτήμονες. 

Καταδικασμένοι λοιπόν οι παραπάνω αξιωματικοί σε σχετική φτώχια, και αδυνατώντας να εξισωθούν με τους βαθύπλουτους ομοεθνείς τους, επαναστάτησαν στο πλευρό των Γαλλο-Ρωμαίων, και τους ακολούθησε ο Ναπολέων. Σημειωτέον ότι αρκετοί από αυτούς είχαν πολεμήσει στην Αμερικανική επανάσταση και επηρέασαν τους συναδέλφους τους με δημοκρατικές ιδέες.

Ύστερα όμως από την καταδίκη και εκτέλεση του Λουδοβίκου 16ου (21/1/1793), οι περισσότεροι από τους Φράγκους αξιωματικούς εγκατέλειψαν την επανάσταση, η οποία εξελίχθηκε σε πόλεμο Ρωμαίων εναντίον Φράγκων. Μέρος αυτού του πολέμου ήταν η "βασιλεία του τρόμου", της οποίας ο ηγέτης Δαντών κατέσφαξε εκατό Φράγκους κληρικούς και αναζήτησε Ρωμαίο παπά να ευλογήσει τον γάμο του. Περίπου όμως τρεις χιλιάδες Φράγκοι αξιωματικοί παρέμειναν με τις δυνάμεις της επανάστασης, μερικοί ειλικρινά, όπως ο στρατηγός Barras, άλλοι όμως προσποιούμενοι, όπως ο Ναπολέων. Όλοι σχεδόν αυτοί που προσποιούνταν, συνδέθηκαν με τον Ναπολέοντα μέσω των αδελφών του και εκτός της μασονίας, και περίμεναν την ευκαιρία για να αρπάξουν την εξουσία και να ανατρέψουν την επανάσταση.

Αυτό επιτεύχθηκε όταν ο Ναπολέων επέστρεψε από την Αίγυπτο το 1799. Δέχθηκε να υποστηρίξει το νέο σύνταγμα που σχεδίασε, ο κύριος θεωρητικός της Γαλλικής επανάστασης αββάς Emmanouel Sieyes, και τον Roger Duco. Όταν όμως στερεώθηκε στη θέση αυτή, κατόρθωσε με την ανοχή ή τη συνεργασία του στρατού, να καταργήσει όλες τις εγγυήσεις δημοκρατίας τις οποίες προέβλεπε το σύνταγμα του αββά Sieyes και να γίνει μονοκράτορας μέσα στα πλαίσια φαινομενικής δημοκρατίας.

Επιστρέφοντας στην περίπτωση του Ρήγα Βελεστινλή μετά την παραπάνω παρένθεση, (που ήταν απαραίτητη για να κατανοήσουμε τα σχέδια του Ναπολέοντα), επαναλαμβάνουμε ότι ο Ρήγας γνώριζε ότι η Γαλλική επανάσταση γινόταν από τους Γαλλο-Ρωμαίους εναντίον των Φράγκων. 

Γι' αυτό μάλιστα και βρέθηκε στο επιτελείο του Ναπολέοντα, πιστεύοντας ότι αυτός ήταν γνήσιος εκφραστής του πνεύματος της επανάστασης. Δεν γνώριζε ασφαλώς ότι ο Ναπολέων προσποιόταν, έχοντας κατά νουν να επικρατήσει η Φράγκικη τάξη. Γι' αυτό ο τελευταίος προσεταιρίσθηκε τον Ρήγα, προσποιούμενος ενδιαφέρον, προκειμένου να καταστήσει αποτελεσματικότερο το σχέδιό του, για καταστολή της επανάστασης των Ρωμαίων, και αφανισμό της Ρωμαιοσύνης στη δύση και την ανατολή.

Τα παραπάνω, δείχνουν πόσα μεγάλα συμφέροντα απαιτούσαν τον θάνατο του Ρήγα, προκειμένου να αντικατασταθεί πάση θυσία το σχέδιό του, με εκείνο το οποίο είχε κατά νουν ο Ναπολέων. Και τίθεται το ερώτημα: Τίνος πράκτορας ήταν ο Οικονόμου που τον πρόδωσε; (δεδομένου ότι ο θάνατος του Ρήγα δεν εξυπηρετούσε μόνο τα ύψιστα συμφέροντα της Αυστρίας και της Τουρκίας, αλλά και τα σχέδια του Ναπολέοντα και της τάξεως που αυτός εκπροσωπούσε). 

Χαρακτηριστικό της σκοπιμότητας απόκρυψης των πραγματικών αιτίων θανάτου του Ρήγα, είναι το γεγονός ότι ο συντάκτης της «Ελληνικής Νομαρχίας» αφιερώνει επτά παραγράφους στην προδοσία του, τονίζοντας σε κάθε μία από αυτές, ως αίτιο την τύχη. Φυσικά όμως, καθόλου δια της τύχης δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ένας θάνατος, ο οποίος εξυπηρετούσε τα ύψιστα συμφέροντα του Ναπολέοντα και των άλλων βασιλιάδων ευγενών της Ευρώπης όπως προαναφέραμε.

Όπως είναι γνωστό, για πολλούς αιώνες οι βασιλιάδες και ευγενείς της Ευρώπης, όπως και οι Οθωμανοί, κυβερνούσαν τεράστιους πληθυσμούς υπόδουλων Ρωμαίων, γι' αυτό και φοβούνταν το ενδεχόμενο γενικής εξεγέρσεως της Ρωμαιοσύνης στη Δύση και την Ανατολή. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο τέθηκαν ευνοϊκά απέναντι στη λεγόμενη "Ελληνική" επανάσταση, και αυτό, μόνο όταν εξασφάλισαν τον αρχαιοελληνικό προσανατολισμό της, και την αντίθεσή της στη Ρωμαιοσύνη και την πρωτεύουσά της Κωνσταντινούπολη. Άλλωστε και η ευνοϊκή στάση του τσάρου, εξηγείται από το γεγονός ότι δια της Ελληνικής επαναστάσεως δεν προσβάλλονταν οι διεκδικήσεις του επί της Κωνσταντινούπολης, και οι "Έλληνες" δεν αποτελούσαν εμπόδιο στα σχέδιά του. Εγκαίρως ο Ναπολέων είχε εξηγήσει σ' αυτόν, ότι "οι αρχαίοι Έλληνες" επρόκειτο να επαναστατήσουν εναντίον των Τούρκων, αλλά και κατά του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Μάλιστα, πολλοί από τους υπόδουλους, αφού πείσθηκαν ότι δεν πρόκειται ως Ρωμαίοι να τύχουν συμπαράστασης από τις μεγάλες δυνάμεις, και ότι μόνο παριστάνοντας τους αρχαίους Έλληνες μπορούν να ελπίζουν σε αυτή τη συμπαράσταση, αποφάσισαν να συμμορφωθούν. Αυτό άλλωστε εννοούσε ο Κωστής Παλαμάς γράφοντας: «Έλληνες για να ρίχνουμε στάχτη στα μάτια του κόσμου, πραγματικά, Ρωμιοί».

Ο Ναπολέων και το επιτελείο του, επέλεξαν το όνομα "Έλληνες" για το υπό ίδρυσιν έθνος, ήδη από το 1801, επιβεβαιώνοντάς το αυτό το 1806. Και αυτό για να παραμείνει το όνομα "Γραικός" (με το οποίο από το έτος 794 οι Φράγκοι ονόμαζαν τους ανατολικούς Ρωμαίους για να τους διακρίνουν από τους Δυτικούς), για το τμήμα εκείνο των Ρωμαίων το οποίο αποφασίσθηκε να διαδραματίσει τον ρόλο των τυράννων. Έτσι θα εμφανιζόταν ότι οι "Έλληνες" του υπό ίδρυσιν έθνους, ζητούσαν να ελευθερωθούν από τους Ρωμαίους της Κωνσταντινούπολης.

Ο Κοραής δεν κατανόησε τον πανούργο ελιγμό γύρω από την ορολογία των δύο ονομάτων, δι' αυτό και συνεχίζει στο έργο του: «Διάλογος δύο Γραικών», να συζητάει για άλλα. 

Όσο για την προτίμησή του, να δεχθούν οι Ρωμαίοι να αλλάξουν το εθνικό τους όνομα και να λέγονται στο εξής Γραικοί, θα σήμαινε για τους Ευρωπαίους και για τις ευρωπαϊκές γλώσσες, δουλεία Γραικών σε Γραικούς, και δύο έθνη που θα είχαν το ίδιο όνομα. Γι' αυτό η προτίμηση αυτή του Κοραή δεν υποστηρίχθηκε.

Μεταφρασμένο από την καθαρεύουσα σε απλή γλώσσα, από τον πρόλογο της β΄ έκδοσης του βιβλίου: "ΤΟ ΠΡΟΠΑΤΟΡΙΚΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ" εκδόσεις Δομός δεύτερη έκδοση, του π. Ι. Ρωμανίδη.

Πηγή